سوله ها در حقیقت سازه های پیش ساخته با اسکلت فلزی هستند که به منظور جانمایی مشاغل صنعتی و تولیدی یا تأمین نیازهای خدماتی همین کسب و کارها مورد استفاده قرار می گیرند و می توانند تک طبقه بوده یا به صورت سوله دو طبقه ساخته شوند. به دلیل استفاده از دهانه وسیع (منظور از دهانه عرض ورودی سوله است) و به سبب وجود سقف بلند، عملاً فضای بسیار زیادی ایجاد می شود که برای طیف بسیار گسترده ای از مشاغل، قابل بهره برداری می باشد؛
البته در این بین نباید فراموش کرد که طرح استقرار مناسب تجهیزات و ماشین آلات اگر در دستور کار قرار داده نشود، عملاً بهره وری سوله سازی به شدت اُفت خواهد کرد. لذا مبحث بسیار مهمی تحت عنوان طرح ریزی واحدهای صنعتی وجود دارد که با توجه به اهداف کارخانه و زیر نظر گرفتن محدودیت ها، بهترین طرح لی اوت (layout) را از میان دست کم چند ده یا گاه حتی چند صد طرح اولیه پیشنهادی انتخاب می نماید.
سوله دو طبقه نوع خاصی از سوله کارگاهی است که به منظور فضاسازی بیشتر در راستای عمودی و با اهداف عملیاتی خاص، مورد بهره برداری قرار می گیرد. در شرایطی که کارفرما به فضای زیادی برای تقسیم میان واحدهای مختلف تولید نیاز دارد اما محدودیت زمین و زیر بنا اجازه رشد عرضی و افقی را غیر ممکن می سازد، عمدتاً چاره کار در ساخت سوله دو طبقه نهفته است. استراکچر فلزی مورد استفاده در احداث این پروژه، می بایست از مقاومت مضاعف و استحکام بالاتری برخوردار باشد؛ طبقه اول می بایست علاوه بر وزن خود، فشار ناشی از وزن طبقه دوم را نیز تحمل نماید و بر همین اساس، نیاز به دقت بیشتری در ساخت سوله احساس می شود و بازرسی دقیق تری نیز از اتصالات می بایست به عمل آید.
آیا سوله دو طبقه دارای محدودیت است؟
همان طور که بالاتر اشاره شد، موارد متعددی می توانند صاحبان مشاغل را به سمت استفاده از سوله دو طبقه سوق دهند. بدیهی است به دو دلیل مهم، نیاز به بررسی دقیق و موشکافانه در کلیه جهات وجود دارد و نباید این تصمیم را به صورت شتاب زده به اجرا گذاشت؛ نخست آنکه هزینه ساخت سوله تا حدودی بالا بوده و تنها در شرایطی می بایست بدین سمت حرکت کرد که عملاً راهکار موازی و بهتری وجود نداشته باشد. نکته دوم که از مورد نخست مهم تر است، اینکه به دلیل نوع خاص طراحی سوله دو طبقه،می بایست محکم کاری ویژه ای به عمل آید. اتصال فونداسیون به ستون ها از اتصال پیچ و مهره ای معمول خارج شده و به اتصال پایدارتری تبدیل می شود. همچنین به دلیل بتن ریزی در اجرای سقف میانی، خروجی کار عملاً یک سازه سنگین خواهد بود. لذا امکان دمونتاژ و جابجایی که از خصوصیات ذاتی یک سوله پیچ و مهره ای است، عملاً از دسترس خارج می شود و بدین ترتیب، یک سازه دائمی و ساکن را در اختیار خواهیم داشت.
علل روی آوردن به سوله دو طبقه چیست؟
بنا به دلایل متعدد، ممکن است صاحبان مشاغل صنعتی یا مدیران تولیدی های بزرگ، نسبت به تملک یک سوله دو طبقه اقدام نمایند. برخی از این دلایل ممکن است بُعد فنی یا کارکردی داشته باشند و از زاویه عملیاتی به موضوع نگاه کنند. برخی دیگر از علت ها از جنس محدودیت های ناگزیر تولید هستند که باید برای آنها برنامه ریزی نمود. پاره ای از مهم ترین علل استفاده از سوله دو طبقه بدین شرح هستند:
– کمبود فضای لازم برای تولید
مشاغل صنعتی در گذر زمان رشد و توسعه پیدا می کنند و این از ویژگی های اجتناب ناپذیر صنایع پویا و در حال توسعه به حساب می آید. سوله صنعتی دیروز که محل مناسبی برای راه اندازی یک حرفه و چیدمان تجهیزات مرتبط با یک صنعت بوده است، امروز ممکن است چندان مناسب نبوده و نیازمند به تعویض باشد. لذا یکی از انتخاب هایی که به منظور جبران این کمبود در دستور کار قرار می گیرد، استفاده از سوله دو طبقه است.
– جدایش بخش های فرعی تولید
سوله دو طبقه کاربرد مهم دیگری نیز دارد؛ موضوعی که برخی اوقات ذهن مدیران را درگیر می کند و گاه به یک دغدغه بزرگ تبدیل می شود، تداخل وظایف ایستگاه های کاری مختلفی است که در یک سوله در حال فعالیت هستند و این موضوع می تواند منجر به افت راندمان کاری صنعت مربوطه گردد. بدیهی است وجود نظم و انسجام در روابط میان دپارتمان ها یا بخش های مختلف یک امر ضروری است و فقدان آن می تواند منجر به درگیری هایی شود که دود آن در چشم کل مجموعه خواهد رفت. در چنین شرایطی، معمولاً از سوله دو طبقه استفاده می شود؛ به نحوی که بخش های اصلی اعم از ماشین آلات سنگین و تجهیزات بزرگ تولید را در طبقه اول نگاه داشته و ملزومات جانبی که همانند مونتاژ یا بسته بندی در درجه دوم اهمیت قرار می گیرند، به طبقه بالا انتقال می دهند. به این ترتیب از ایجاد درگیری و تداخل در وظایف بخش های مختلف، جلوگیری به عمل می آید. به منظور احداث سوله دو طبقه می توان از سازه پیش ساخته نیز استفاده کرد که هزینه ها را به شدت کاهش خواهد داد.
– استفاده بهتر از مساحت محدود
شاید این پرسش مطرح شود که محدودیت فضای تولید را می توان با بالا بردن متراژ سوله نیز تأمین نمود. این پیشنهاد کاملاً منطقی و قابل اجراست؛ به شرطی که زمین به میزان کافی در دسترس باشد. در بسیاری از مواقع مشاهده می شود که زمین محدودی در اختیار مدیران قرار دارد و شرایط لازم به منظور خرید زمین بزرگ تر فراهم نیست. لذا به جای رشد عرضی سازه، به ناچار می بایست به رشد ارتفاعی روی آورد. ساخت سوله دو طبقه در این حالت می تواند به استفاده بهینه از زمینی با همان متراژ قبلی منجر شود.
– ایجاد فضای مدیریت، نظارت و مانیتورینگ
مدیران سبک های مدیریتی مختلفی دارند و این حق مسلم آنهاست که بخواهند کارخانه یا واحد تولیدی خود را به نحو دلخواه کنترل نمایند. برخی از مدیران به نظارت مستقیم و فیزیکی اعتقاد دارند و مایلند از نزدیک نسبت به اعمال کنترل و نظارت اقدام نمایند. ساخت سوله دو طبقه در این حالت، فضای اداری و تولید را به نحو خوبی از هم مجزا می سازد و در عین حال، اعمال نظارت بر کار واحدهای مختلف را نیز تسهیل خواهد نمود. نکته مثبت این که به دلیل عدم نیاز به انتقال تجهیزات سنگین به طبقه دوم در این حالت، این طبقه اضافه چندان سنگین نخواهد شد و در نتیجه فشار زیادی به اسکلت فلزی طبقه اصلی وارد نمی آید. همچنین در پاره ای از موارد می توان دفتر مدیریت یا واحد نظارت بر کارخانه را به صورت یک نیم طبقه سبک نیز تأمین نمود که بسیار پر طرفدار نیز هست.
آشنایی با مبانی طراحی و احداث سوله دو طبقه
معمولاً بخش های زیادی از پروژه سوله دو طبقه، دقیقاً شبیه پروژه ساخت سوله استاندارد است و اگر هم تفاوتی وجود دارد، عمدتاً به مبحث ایمن سازی سازه و بالا بردن استحکامات مربوط می شود. در وهله نخست می بایست به زیرسازی و اجرای فونداسیون توجهی مضاعف نمود. متناسب با فشار مازادی که قرار است پس از احداث طبقه دوم به کف وارد گردد، قطر و جنس میلگردهای به کار رفته در آرماتوربندی و نیز نوع بتن استفاده شده در پی ریزی، می بایست با وسواس بیشتری انتخاب و تعیین شوند. مورد بعد انتخاب ضخامت مناسب ورق فولادی برای ساخت اجزا است. سوله تیر ورقی را به عنوان یک سازه پر کاربرد در نظر بگیرید؛
تا پیش از این، ستون ها می بایست تنها وزن رفتر را به عنوان بارگذاری مرده تحمل می نمودند؛ اما در صورت اجرای پروژه سوله دو طبقه، وزن بتن ریزی سقف و وزن ستون های طبقه دوم نیز اضافه می شود که باید در دفترچه محاسبات سوله مورد توجه قرار گیرد. بدین ترتیب ضخامت ورق فولادی انتخاب شده برای ساخت اجزای سوله تیر ورقی نیز می بایست افزایش نسبی داشته باشند. نکته آخر اینکه به دلیل افزایش ارتفاع نهایی سازه، آسیب پذیری بنا در اثر نیروهای جانبی نظیر باد و زلزله، افزایش خواهد یافت. بر همین اساس، درج صحیح مهاربندها و بادبندها در سوله دو طبقه از اهمیتی مضاعف برخوردار خواهند بود. نکته پایانی که قصد داریم در این جا به آن اشاره کنیم، تحرکات طبقه بالاست که می تواند تولید سر و صدای آزاردهنده و مزاحم نماید. به منظور جلوگیری از این اتفاق، بتن ریزی سقف میانی باید با دقت بالا انجام گرفته و برای پوشش کف طبقه دوم نیز ترجیحاً از سرامیک استفاده گردد.
انواع سوله دو طبقه کدام است؟
بانک سوله ایران به عنوان بزرگترین عرضه کننده سوله دست دوم در کشور، آماده ارائه مشاوره لازم در خصوص کلیه امور نظیر محاسبات متراژ سوله، طراحی و ساخت سازه های اسکلت فولادی به کارفرمایان و مدیران واحدهای صنعتی می باشد. بسته به اینکه انتظار مشتری از سوله چیست و کاربری مورد نظر کدام است، دو نوع برجسته از سوله دو طبقه را می توان بدین شرح مد نظر قرار داد:
۱) سوله دو طبقه مستقل
در این نوع از سوله دو طبقه، ارتباط میان طبقات از طریق یک راه پله بیرونی یا یک بالابر مجزا برقرار می گردد. در این حالت، استقلال کامل طبقات را شاهد هستیم و فضای دو طبقه، کاملاً مجزا و منفک از هم هستند. چنانچه از طبقه دوم به منظور واحد مدیریت و نظارت بر کارخانه استفاده می گردد، این روش می تواند ضریب امنیتی بالاتری را تأمین نماید.
۲) سوله دو طبقه وابسته
ارتباط طبقات سوله دو طبقه در این حالت، عمدتاً با یک راه پله میانی و از داخل سازه می شود؛ لذا امکان تفکیک طبقات از یک دیگر وجود ندارد و دسترسی مستقیم میان طبقات برقرار است. چنانچه به دنبال سریع ترین راه ارتباطی میان طبقات باشید، این حالت به بهترین شکل ممکن قادر است مسیر ارتباطی مذکور را تأمین نماید.
